Утилалым тақырыбы қоғамда кеңінен талқыланып, қолдау және сын айтылып жатыр. Жақында сарапшылардың отандық өнеркәсіпке және оның ел экономикасындағы рөліне қатысты сарапшы Данияр Әшімбаев пікір білдірді, деп хабарлайды Orda.kz
“Мемлекет қандай да бір тәртіп орнатуға тырысқаннан кейін, наразылар бірден эмоцияға беріледі. Есімде, бәрі оң жақ рөлді көліктерге тыйым салудан басталды. Олардың жүргізушілері оңға және солға қатты сигнал беріп, автомитингтер ұйымдастырды. Айыппұлдар көтерілді. Тағы наразылық толқыны күшейді. Патрульшілердің орнына камералар қойылды. Одан да көп наразылық ушықты. Кейбір көшелерді біржақты етті. Олар “көмекшілерді” алып тастап, автопаркинг жүйесімен алмастыруға тырысты. Отандық автоөнеркәсіп бұл наразылықты қолдады. Баж салығын көтерілді. Утилсбор енгізілді. Жеңілдікті автонесиелеу басталды. Ақылы жолдар пайда болды. Одан құтылғысы келгендер шетелдік машиналар мен қазақстандық тіркеусіз тәртіп орнатуға тырысты. Такси агрегаторлары пайда болды.Ескі такси жүргізушілері бәсекелестікке, жаңалары оператор комиссиясына наразы болды. Қазір бұл компанияға скутерлер де қосылды. Бәрін мемлекеттік реттеу қажет емес, жауапкершілік қажет емес”, – деп жазады Данияр Әшімбаев.
Бұл ретте, сарапшының айтуынша, мегаполис жолдарындағы көліктің жүйелі түрде өсіп келе жатқаны өткір тұр.
“Бір жағынан мегаполистердің логистикалық және тұрақ мүмкіндіктерінен асатын көліктердің жүйелі түрде өсіп келе жатқаны, екінші жағынан халықтың, әсіресе, жастардың өз көлігіне ие болуға деген ұмтылысы өткір тұр. Мемлекет автокөліктің сапасын арттыруға бағытталған экологиялық талаптар мен құқықтық шектеулерді енгізу арқылы нақты ережелер орнатуға тырысады. Реттеу құралдарының бірі атышулы кәдеге жарату жинағы болды, оның міндеті іс жүзінде ескі автомобильдердің қазақстандық жолдарына кіруді шектеу, отандық автоөнеркәсіпті ынталандыру және шынын айтқанда, трафикті оңтайландыру болды”, — деп атап өтті сарапшы.
Данияр Әшімбаевтың айтуынша, бірінші вице-премьер Роман Скляр өзінің сұхбатында жағдайды жеткілікті түрде түсіндірді:
“Жанама салық түрінде түсетін қаражат мемлекет пен азаматтардың қажеттіліктеріне ашық жұмсалады. “Жасыл даму” АҚ (ЭБЖМ құрылымы) мұны жыл сайын өз есептерінде көрсетеп жүр. Сонымен бірге отандық автопаркті жаңарту, қалдықтарды қайта өңдеу саласын қалыптастыру және өз өндірісін дамыту бойынша басқа да міндеттер шешілуде. Осылайша, 2022 жылы жеңілдетілген автокредит беруге 100 млрд теңге, автобус лизингіне — 30 млрд теңге бағытталды. Тракторлар мен комбайндардың лизингіне 2023 жылы 50 млрд теңге бөлінді. Сонымен қатар, “Жасыл даму” АҚ желісі бойынша өңдеу саласын қаржыландыруға 265 млрд теңге қарастырылған. 185 млрд теңге — қалдықтарды қайта өңдеу зауыттарын салуға, 50 млрд теңге — ҚР ТЖМ негізгі құралдарын жаңартуға, 15 млрд теңге — автобус лизингіне, 10 млрд теңге — орман шаруашылығы үшін өртке қарсы техниканы сатып алуға жұмсалады”.
Сарапшы сонымен қатар халықтың наразылығы саясаттандырылғанын атап өтті.
“Қазақстанға басқа елдерден автомобильдерді әкелу бойынша” сұр схемалар ” әлі де жұмыс істеп тұрғанын атап өткен жөн. Көптеген жұмыссыздар мен жастар кез келген жағдайда қымбат дөңгелектерге қол жеткізгісі келеді. Үкіметке тұрақты және жоғары саясаттандырылған популистік шабуылдар бар. Мәселе мынада: өзін-өзі тағайындаған” балуандар ең алдымен “сұр” экспорттаушылар мен олардың клиенттерінің мүддесі үшін әрекет етеді, газдалған ауамен дем алып, бірнеше сағат бойы кептелісте тұратындардың пікірін елемейді”, – деді сарапшы.
Қорытындылай келе, Данияр Әшімбаев салықтарды уақтылы төлейтін заңға бағынатын азаматтарды қорғады.
“Ресми түрде салық төлейтін, автокөліктерді белгіленген тәртіппен заңды түрде сатып алатын, несие алатын және төлейтін заңға бағынатын азаматтардың тез өсіп келе жатқан сегменті туралы ұмытпаңыз. “Бәрін алып тастауды және бөлуді”, кредиттерді есептен шығаруды, “сұр” машиналарға рақымшылық жасауды талап ететін арандатушылар, көлеңкелер мен тегін жүктеушілер тобында қалмауымыз қажет және ақылға қонымды отандастар алдында артықшылықтар болмауы тиіс”, — деп қорытындылады Әшімбаев.