ҚҚС мөлшерлемесін көтеру қажеттілігіне қатысты мәселені Премьер-министр Олжас Бектенов Үкіметтің кеңейтілген отырысы барысында көтерген еді. Ол қазіргі салық жүйесі мемлекетке қажетті қаражат көлемін қамтамасыз етуге қауқарсыз, кәсіпкерлер үшін де әділетсіз тұстары көп екенін түсіндірді.
Мемлекет басшысы бастаманы қолдап, оны мұқият пысықтау қажеттігін айтты.
– Барлық ілеспе факторларды дәл есептеу және есепке алу қажет. Сондықтан жаңа бюджет және Салық кодекстерін мұқият әзірлеу және оларды қысқа мерзімде қабылдау міндеті тұр, – деді Президент.
Осы аптада Үкімет мүшелері өңірлердегі кәсіпкерлермен кездесулер өткізді. Оларға реформа ҚҚС-ға ғана емес, шағын және орта бизнес кәсіпкерлері арасында кең таралған бөлшек салық режиміне де қатысты екенін түсіндірілді.
Әлеуметтік маңызы бар тауарлар бағасының өсуіне жол бермеу үшін Үкімет микро және шағын бизнесті ҚҚС төлеуден толық босату мүмкіндігін қарастырып жатқаны атап өтілді. Өзгерістерді әзірлеушілер сендіргендей, бөлшек сауда режимі өз атауына сәйкес келеді және тауарларды халыққа сату кезінде қолданылады.
Сонымен, үйдегі дүкендерге 16% ҚҚС салынбайды, олар бөлшек салық төлеуді жалғастырады. ҚР ҰЭМ деректері бойынша бөлшек салық бойынша B2C базалық мөлшерлемесі 4% болады (2% – зейнетақы жарналары, 1% – медициналық сақтандыру, 1% – әлеуметтік аударым). Осы санат үшін 600 мың АЕК мөлшеріндегі шек сақталады, бұл ретте қызметкерлер саны бойынша шектеулер алынып тасталады. Бұл үшін ФОТ салық міндеттемелерінен жылына 100 млн теңге кіріс шартымен шегерілетін болады.
Кездесу барысында өңірлерде ҚҚС бойынша есепке қоюдың шекті мөлшері 15 млн теңгеге дейін төмендету ұсынылатыны түсіндірілді. Қолданыстағы шегі 80 млн теңгеге тең.
“Жыл сайын мемлекет ҚҚС бойынша есепке қоюдың жоғары шегіне байланысты бизнесті бөлуден 800 миллиард теңгеге жуық табыс салығын жоғалтады. Де-факто бізде орта бизнес бар, бірақ де-юре жоқ. Есепке алу шегін төмендету және жеңілдетілген арнайы режим тек B2C – бұл кәсіпкерлікке емес, көлеңкелі экономикаға қарсы күрес. Салық төлейтін адам төлемейтіндермен адал бәсекелесе алмайды. Ал бизнесті әділ салық салуға міндеттеу жаппай жүргізілмесе, мемлекеттік органдар көлеңкелі экономикамен толыққанды күресе алмайды”, – деп атап өтті ол.
Айтпақшы, жаңа Салық кодексінің жобасы салықты көтеру туралы нормаларды ғана қамтымайды. Ол жоғары қосылған құны бар өнімдер өндірісін ынталандыруға арналған. Терең өңдеу кәсіпорындары мен дайын өнімнің жаңа түрлері салықтық жеңілдіктерге ие болады. Шикізат экспорты мен төмен өңделген өнімдерге жоғары салық салынады.
Өңірлердегі кездесулерде жүктемені азайту бойынша сұрақтарға жауаптар айтылды. Кәсіпкерлердің әлеуметтік салықты және МЗЖ төлеуді жою бөлігінде бұрын ұсынылған реформа ҚҚС мөлшерлемесін 20%-ға дейін арттыру шартымен жүргізілуі мүмкін екендігі атап өтілді. Сонда мемлекет жұмыс берушінің орнына әлеуметтік аударымдарды жабуға кіріс алады. Бірақ қазіргі уақытта ұсынылып отырған әлеуметтік аударымның 16% ҚҚС мөлшерлемесімен өзгеріссіз қалдыру жоспарлануда.
Петропавлдағы кездесу қорытындысында Олжас Бектенов ҚР ҰЭМ-ге Ауыл шаруашылығы өнімдерін, сондай-ақ ӘМАТ тауарларын салықтық әкімшілендіру мәселелерін қарастыруды тапсырды.
– Бізге көптеген ұсыныс, белгілі бір мәселелерді шешудің нұсқалары келіп түсуде. Олардың барлығы есепке алынады. Келесі аптада біз Салық кодексіне өзгертулер енгізу нұсқасымен Парламентке кіруіміз керек. Одан әрі талқылау Мәжіліс алаңында жалғасады. Менің ойымша, оған бизнес-қоғамдастық барынша белсенді қатысады. Біздің Үкімет ретіндегі көздейтініміз – ешкімді тасада қалдырмайтын, салық ауыртпалығын түсірмейтін, бірақ бизнестің дамуына мүмкіндік беретін, сонымен бірге мемлекетке белгілі бір қаржылық өтімділік беретін теңдестірілген, ымыралы шешім қабылдау,-деп атап өтті Премьер-министр.
Премьер-министрдің баспасөз қызметі бұрын хабарлағандай, Мәжілісте Салық кодексіне түзетулер 20 ақпанға дейін енгізілетін болады.
Иллюстрация: Егемен Қазақстан